beeldtaal

Vanuit een koffer met diverse gekleurde blokken een concrete opstelling bouwen die staat voor bijvoorbeeld je levenssituatie op dit moment of een belangrijk thema. Concrete vormen en eigenschappen van de blokken en het opbouwen van de opstelling bieden een persoon en zijn ondersteuner op een eenvoudige manier structuur bij het analyseren van een levenssituatie, een thema of een probleem. Zo kom je vaak verrassend snel tot inzicht in wat er aan de hand is. Je krijgt meer grip en ideeën over wat er gedaan kan worden.

Ondersteuners en hulpvragers leren om het geheel te gaan zien en oog te krijgen voor iemands kracht, en niet alleen voor kwetsbaarheid of problemen. Allebei waarderen ze belangrijke elementen in de methode zoals de gelijkwaardigheid, de nadruk op steunende factoren, eigenaarschap, eigen regie en het uitgaan van de mens als geheel, in zijn context.

‘Een taal erbij’ is een beeldtaal die is ontwikkeld door Marleen Diekmann. ‘Een taal erbij’ is een methode die de innerlijke belevingswereld visueel maakt. Door met poppetjes (Duplo en/of Playmobiel)en ander materiaal te werken worden relaties tussen mensen (gezin of andere context) zichtbaar gemaakt. Door middel van de poppetjes en ander materiaal wordt het probleem van de cliënt verbeeld, de innerlijke dialoog zichtbaar gemaakt en op gang gebracht. 

Een essentieel kenmerk van ‘een taal erbij’ is de mogelijkheid het intrapsychische en het interrelationele parallel te beleven. De innerlijke dialoog en de relatie staan tegelijk op tafel. Omdat de kleine poppetjes als symbool van de geschiedenis er toch al staan, wordt bijna vanzelf een link gelegd vanuit de dynamiek van de relatie naar de invloed van de geschiedenissen op die relatie.

De kaart ‘stromen van verbinding’ is ontwikkeld door Janet Schmidt en haar zus. De kaart ‘stromen van verbinding’ is een speelse en toch zorgvuldige manier die helpt kwetsbare thema’s ‘gemakkelijker’ te bespreken. De kaart ‘stromen van verbinding’ raakt! Het biedt een prachtige manier om in contact te komen met een diepere laag, het onderbewuste. De kaart ‘stromen van verbinding’ helpt op een snelle en zorgvuldige manier om groot en klein te helpen zich te uiten over emoties en gedachten.

Zowel in gezin, als op scholen en praktijken wordt deze KAART gebruikt om ‘innerlijk op reis’ te gaan en ‘spelenderwijs’ tot gesprek over het verlies te komen.

Bij de start van het traject laat ik de client een tijdlijn maken om samen in beeld te brengen wat degene heeft meegemaakt in zijn leven tot nu toe.

Wat waren de omstandigheden rondom zijn/haar geboorte? Wat was je plek binnen het gezin? Met welke normen en waarden ben je opgegroeid? Welke impactvolle gebeurtenissen en verlieservaringen heb je meegemaakt? Hoe kijk je terug op je kindertijd? Hoe heb je je schoolperiode ervaren? Welke betekenisvolle relaties heb je opgebouwd in je leven? etc.

Een tijdlijn kan gemaakt worden met pen en papier of met behulp van beeldmateriaal. De tijdlijn geeft veelal inzicht hoe iemand heeft geleerd om te gaan met stressvolle gebeurtenissen (coping), hoe hij zich heeft gehecht binnen het gezin, of er sprake is van traumatische gebeurtenissen en/of welke verlieservaringen zich hebben afgespeeld en/of deze doorwerken in het hier en nu.

De ‘landkaart rouw’ is een hulpmiddel bij gesprekken met mensen die een rouwproces doormaken. Het kan gaan om een overlijden, een echtscheiding, het langzaam kwijtraken van je partner door dementie, het moeten verlaten van je thuisland op de vlucht voor geweld, het verlies van gezondheid, of het verliezen van werk als dat een groot deel van je identiteit bepaalde etc. Het kan ook gaan om het definitief moeten loslaten van een gedroomde toekomst.

Op de kaart is het hele rouwproces verbeeld, van het leven voor het verlies, links, tot het opbouwen van een nieuw leven, rechts; en dat alles verbonden door de levensrivier. Het Rouw Land, in het midden van de kaart, bevat relevante aspecten van rouw afkomstig uit de literatuur. Er zijn afbeeldingen toegevoegd omdat beelden, naast tekst, een katalysator kunnen zijn voor het verwoorden van emoties. Ik merk dat mensen vaak direct naar één of meer beelden toegetrokken worden.

Het kader dat om de kaart heen getekend is, verwoordt welke aspecten rouw kunnen beïnvloeden en daarmee ieders proces uniek maken.

De kaartenset ‘zo voel ik mij’ bestaat met 55 gevoelens- & emotiekaarten en is ontwikkeld door Karien Kupers. Op iedere kaart is een afzonderlijk gevoel of emotie weergegeven via een zeer toegankelijk emotie-figuurtje. Alle emoties hebben een functie. Dat wat je voelt verwijst ergens naar. Daar de weg van deze emotie of dit gevoel te volgen krijg je inzicht in je gedachten en in je gedrag.

De kaartenset ‘zo voel ik mij’ kan een hulpmiddel zijn om inzicht te krijgen in het ‘waarom’ van je gevoel. De kaarten drukken daarom wel de verschillende emoties en gevoelens uit, maar geven geen waarde-oordeel aan deze emotie via bijvoorbeeld het kleurgebruik.

Het hele autonome zenuwstelsel is georganiseerd rond het thema veiligheid. De enige functie van dit zenuwstelsel is jouw veiligheid zo goed mogelijk waarborgen. Eén van de ontdekkingen vanuit de polyvagaal theorie gaat over dat het autonome zenuwstelsel hiervoor een soort hierarchie hanteert. Als het veilig is, dan kunnen we ons als mensen verbinden met anderen. Dan kunnen we contact maken, spelen, connecten, etc. Op dat moment is het evolutionair jongste deel van de Nervus Vagus, de ventrale vagus online/actief.

Als er dan iets gebeurt dat alarmbellen doet rinkelen (en het zenuwstelsel is daarbij nogal scherp afgesteld, het vindt veel meer dingen alarmerend dan onze moderne denkende hersenen, de neocortex vindt) dan gaat de ventrale vagus offline en komt het sympatisch zenuwstelsel online. Daar is beweging, actie het belangrijkst.

Als iets té bedreigend is, dan wordt de overstap gemaakt van het sympathische zenuwstels naar de dorsale vagus (onveilig en uit verbinding gaan). Die reageert dan met een totale shutdown. Dit is de freeze die mensen in een traumatische gebeurtenis meemaken.

Met behulp van de polyvagaaltrap en beeldtaal kunnen ‘veilig en onveilig’ en ‘in verbindging en uit verbinding met jezelf’ uitgebeeld, bewust doorvoelt en beleefd worden en ben je meer bewust wat er gebeurt in je lijf en wat je zelf kunt doen om van ‘onveilig’ naar ‘veilig’ over te stappen.

De set gevoelsrijk is ontwikkeld door Kimberly Roerdink en kan worden ingezet om het bewustzijn van gevoelens en emoties van kinderen en jongeren inzichtelijk te maken. Emoties vormen je innerlijk kompas. Veel volwassenen zijn het contact met hun binnenwereld verloren. Als kinderen goed kunnen voelen, daar woorden aan kunnen geven en er passend mee om kunnen gaan is dat een groot cadeau voor de rest van hun leven.

Met woorden en houding heb je als ouder invloed op je kind. Kinderen laten ervaren dat alle gevoelens er mogen zijn en dat ze veilig zijn bij jou als ouder. Aan de slag gaan met set gevoelsrijk leert jezelf als ouder heel veel manieren waarmee je kan oefenen hoe met gevoelens om te gaan. Kijk om je heen en zie hoeveel mensen zoekend zijn hoe ze met gevoelens om kunnen gaan op een gezonde manier. Het leert onmisbare vaardigheden voor een gelukkig leven.

De kaartenset ’the river’ is ontwikkeld door Gali Salpeter en bestaat uit 60 verschillende kaarten, die op verschillende manieren kan worden ingezet.

Het kan ingezet worden als check-in kaart: de gekozen kaart geeft de gevoelens weer, die verband houden met een bepaalde situatie. Onderzoek de metafoor om licht op de kwestie te werpen. Ook kan er met de kaartenset een levensreis worden gemaakt. Ga in gesprek over de levensreis en gebruik de kaarten als aanwijzingen om uit te breiden en te verkennen.

Ook ondersteunend de kaartenset ’the river’ bij expressie geven aan emoties. Als iemand moeite heeft om zijn verhaal, of hoe hij zich voelt, onder woorden te brengen, bieden de kaarten een alternatieve manier om zijn gevoelens aan jou te tonen. Dan kunnen ze helpen te verwoorden hoe degene zich voelt.